ਚੈਤਰਾ ਨਵਰਾਤਰੀ 30 ਮਾਰਚ-6 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025- ਸ਼ੇਰਾਵਾਲੀ ਹਾਥੀਆਂ ‘ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਆਉਣਗੇ 

 ਐਡਵੋਕੇਟ ਕਿਸ਼ਨ ਸਨਮੁਖਦਾਸ ਭਵਾਨੀ ਗੋਂਡੀਆ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ

ਗੋਂਡੀਆ //// ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ, ਭਾਰਤ ਅਨਾਦਿ ਕਾਲ ਤੋਂ ਹੀ ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਵਰਤਮਾਨ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੁਰਖਿਆਂ, ਪੁਰਖਿਆਂ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਤੋਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੁਣਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਹਿੰਦੂ, ਮੁਸਲਮਾਨ, ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਈਸਾਈ ਸਮੇਤ ਕਈ ਜਾਤਾਂ, ਨਸਲਾਂ ਅਤੇ ਉਪ-ਜਾਤੀਆਂ ਦੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਮਿਆਰਾਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਲਈ ਵੀ ਕੋਈ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਅੱਜ ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ 30 ਮਾਰਚ ਤੋਂ 6 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025 ਤੱਕ, ਚੈਤਰਾ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਸ਼ੁਭ ਦਿਨ ਹਨ ਜੋ ਹਰ ਸਾਲ ਅਪ੍ਰੈਲ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਾਂ ਨੂੰ ਮਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੀ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਆਪਣੀ ਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵ ਅਨੁਸਾਰ ਸਖ਼ਤ ਵਰਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ – ਚੱਪਲਾਂ ਨਾ ਪਾਉਣਾ, ਵਾਲ ਨਾ ਮੁੰਨਣੇ, ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਸੌਣਾ, ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ ਰਹਿਣਾ, ਮੌਨ ਰੱਖਣਾ, ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ, ਲੋਕ ਆਪਣੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਅਤੇ ਇੱਛਤ ਫਲਾਂ ਲਈ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਕਾਲੀ ਅੱਗੇ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਗਜ ਯਾਨੀ ਹਾਥੀ ‘ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਚੈਤਰਾ ਨਵਰਾਤਰੀ 30 ਮਾਰਚ ਤੋਂ 6 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025 ਤੱਕ – ਸ਼ੇਰਾਵਾਲੀ ਹਾਥੀਆਂ ‘ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਆਉਣਗੇ, ਇਸ ਲਈ ਅੱਜ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ, ਅਸੀਂ ਇਸ ਲੇਖ ਰਾਹੀਂ ਚਰਚਾ ਕਰਾਂਗੇ, ਚੈਤਰਾ ਨਵਰਾਤਰੀ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਦਾ ਹਰ ਰੂਪ ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਰੀ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਉਦਾਹਰਣ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਵਾਰ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਵਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚੈਤ ਨਵਰਾਤਰੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਰਦੀਆ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਚੈਤਰਾ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਨੌਂ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ, ਜੋ ਹਰ ਸਾਲ ਚੈਤਰਾ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਪਦਾ ਤੀਕ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਚੈਤਰਾ ਨਵਰਾਤਰੀ 30 ਮਾਰਚ 2025 (ਐਤਵਾਰ) ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ 6 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025 (ਐਤਵਾਰ) ਨੂੰ ਸਮਾਪਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਵਾਰ ਨਵਰਾਤਰੀ 9 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਿਰਫ਼ 8 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਤਰੀਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕਾਰਨ ਅਸ਼ਟਮੀ ਅਤੇ ਨੌਮੀ ਇੱਕੋ ਦਿਨ ਪੈ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 9 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਸਾਲ ਤਰੀਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ 8 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ ਗਣਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਤਰੀਕਾਂ ਦੇ ਮੇਲ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਦਿਨ ਘਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ, ਧਾਰਮਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਇਸਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਘੱਟ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਵਧੇਰੇ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।

ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ 30 ਮਾਰਚ ਤੋਂ 6 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੱਕ ਮਾਂ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਇਸ ਵਾਰ ਚੈਤਰਾ ਨਵਰਾਤਰੀ ਐਤਵਾਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਨਵਰਾਤਰੀ ਐਤਵਾਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਮਾਂ ਦਾ ਵਾਹਨ ਹਾਥੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਥੀ ‘ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਆਉਣਾ ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਨਵਰਾਤਰੀ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਵਾਹਨ ਪਾਲਕੀ, ਕਿਸ਼ਤੀ, ਘੋੜਾ, ਮੱਝ, ਮਨੁੱਖ ਅਤੇ ਹਾਥੀ ਹਨ। ਮਾਨਤਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੇਕਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਸੋਮਵਾਰ ਜਾਂ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦਾ ਵਾਹਨ ਹਾਥੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਜੇਕਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਮੰਗਲਵਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਮਾਂ ਦਾ ਵਾਹਨ ਘੋੜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੇਕਰ ਦਿਨ ਵੀਰਵਾਰ ਜਾਂ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਪਾਲਕੀ ਵਿੱਚ ਬੈਠੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਖੂਨ-ਖਰਾਬਾ, ਭੰਨਤੋੜ ਅਤੇ ਜਾਨ-ਮਾਲ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਨਵਰਾਤਰੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਮਾਂ ਕਿਸ਼ਤੀ ‘ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਕਿਸ਼ਤੀ ‘ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਮਾਂ ਦਾ ਆਗਮਨ ਸ਼ੁਭ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਐਤਵਾਰ ਅਤੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਖਤਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਮੱਝ ‘ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸ਼ੁਭ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਦੁੱਖ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਵਧੇਗੀ। ਜੇਕਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਜਾਂ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਖਤਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਮਾਂ ਜਗਦੰਬਾ ਕੁੱਕੜ ‘ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕੁੱਕੜ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਕਰਨਾ ਦੁੱਖ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਨਵਰਾਤਰੀ ਬੁੱਧਵਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਖਤਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਹਾਥੀ ‘ਤੇ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੇਕਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਖਤਮ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਮਨੁੱਖ ‘ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਚੈਤਰਾ ਨਵਰਾਤਰੀ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਆਗਮਨ ਦੀਆਂ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਚੈਤਰਾ ਨਵਰਾਤਰੀ 30 ਮਾਰਚ, ਐਤਵਾਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 6 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਖਤਮ ਹੋਵੇਗੀ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਨੌਂ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇਸ ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਵਰਾਤਰੀ ਵਿੱਚ, ਕੁਝ ਲੋਕ ਪੂਰੇ 8 ਦਿਨ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਲੋਕ ਸਿਰਫ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਚੈਤਰਾ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ 8 ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ, ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੂਪਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭੇਟਾਂ ਚੜ੍ਹਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁੱਤਰੀ – ਘਾਟਸਥਾਪਨ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਮਾਂ ਦੇਵੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰੂਪ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁੱਤਰੀ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੀ ਧੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਨੂੰ ਚਿੱਟਾ ਰੰਗ ਪਸੰਦ ਹੈ। ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਗਾਂ ਦਾ ਘਿਓ ਜਾਂ ਘਿਓ ਤੋਂ ਬਣੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਚੜ੍ਹਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਂ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਣੀ – ਮਾਤਾ ਦੇ ਦੂਜੇ ਰੂਪ ਦੀ ਪੂਜਾ ਚੈਤ ਨਰਾਤਿਆਂ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਾਤਾ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਠੋਰ ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਕਠੋਰ ਤਪੱਸਿਆ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਣੀ ਪੈ ਗਿਆ। ਖੰਡ ਨੂੰ ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਦਾ ਮਨਪਸੰਦ ਭੇਟ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੰਡ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਨਾਲ ਉਮਰ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਚੰਦਰਘੰਟਾ – ਮਿਥਿਹਾਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਨੇ ਦੈਂਤਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਚੰਦਰਘੰਟਾ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਅਵਤਾਰ ਹੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਮਹਿਖਾਸੁਰ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਮਾਂ ਚੰਦਰਘੰਟਾ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਂ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਆਧਾਰਿਤ ਮਠਿਆਈਆਂ ਜਾਂ ਖੀਰ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਨਾਲ ਵਿੱਤੀ ਲਾਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ – ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬ੍ਰਹਮ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਨਾਲ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਮਾਲਪੁਆ ਮਾਂ ਨੂੰ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਂ ਮਾਲਪੂਆ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹੈ। ਭੇਟ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਕੇ, ਮਾਂ ਆਪਣੇ ਭਗਤਾਂ ਦੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਮਾਤਾ ਸਕੰਦਮਾਤਾ – ਮਿਥਿਹਾਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਾਤਾ ਪਾਰਵਤੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਕਾਰਤੀਕੇਯ ਨੂੰ ਯੁੱਧ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕੀਤਾ ਸੀ।

ਮਾਂ ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਨੂੰ ਕੇਲੇ ਚੜ੍ਹਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਂ ਨੂੰ ਕੇਲਾ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਛੇਵੇਂ ਦਿਨ, ਮਾਤਾ ਕਾਤਿਆਨੀ – ਮਾਤਾ ਦਾ ਜਨਮ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਕਾਤਿਆਯਨ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ, ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਕਾਤਿਆਨੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਦੇਵੀ ਕਾਤਿਆਯਨੀ ਨੂੰ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦਾ ਛੇਵਾਂ ਰੂਪ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਦ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਦ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਨਾਲ ਖਿੱਚ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਕਾਲਰਾਤਰੀ – ਇਹ ਮਾਂ ਕਾਲਰਾਤਰੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਸ਼ੁਭਮ-ਨਿਸ਼ੁਭਮ ਅਤੇ ਰਕਤਬੀਜ ਨਾਮਕ ਰਾਕਸ਼ਸਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਸੀ। ਮਾਂ ਕਾਲਰਾਤਰੀ ਨਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਸਰੀਰ ਦਾ ਰੰਗ ਕਾਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਵਾਲ ਖਿੰਡੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਕਾਲਰਾਤਰੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਂ ਨੂੰ ਗੁੜ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਗੁੜ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਨਾਲ ਅਚਾਨਕ ਮੌਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਮਾਂ ਮਹਾਗੌਰੀ – ਮਹਾਗੌਰੀ ਨੂੰ ਮਾਂ ਪਾਰਵਤੀ ਦਾ ਰੂਪ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੱਠਵੇਂ ਦਿਨ ਨੂੰ ਅਸ਼ਟਮੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਸਾਰੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਿਨ ਨਾਰੀਅਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਵਜੋਂ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨਾਰੀਅਲ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਨਾਲ ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਸਿੱਧਦਾਤਰੀ – ਮਾਂ ਸਿੱਧਦਾਤਰੀ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਸ਼ਰਧਾ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਕੇ, ਮਾਂ ਨੌਂ ਸਿੱਧੀਆਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਨੌਵੇਂ ਦਿਨ, ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਹਵਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕੰਨਿਆ ਪੂਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ, ਮਾਂ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਹਲਵਾ-ਪੁਰੀ ਅਤੇ ਛੋਲਿਆਂ ਦੀ ਸਬਜ਼ੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਕੁਆਰੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਖੁਆਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਖੁਦ ਇਸਨੂੰ ਖਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਵਰਤ ਖਤਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਦੋਸਤੋ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਦੇ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਅਸ਼ਟਮੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਮਾਂ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪੂਜਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਦਿਨ ਦੇਵੀ ਦੇ ਸ਼ਸਤਰ ਪੂਜਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਤੀਰਥ ਨੂੰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪੂਜਾਵਾਂ ਕਰਨੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਭੇਟਾਂ ਨਾਲ ਹਵਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ 9 ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਵੀ ਦਾ ਰੂਪ ਮੰਨ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਖੁਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਦੁਰਗਾਸ਼ਟਮੀ ‘ਤੇ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਸਾਦ ਚੜ੍ਹਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪੂਜਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰਾਤ ​​ਨੂੰ ਜਾਗਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਜਨ, ਕੀਰਤਨ, ਨਾਚ ਆਦਿ ਨਾਲ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। 2 ਸਾਲ ਦੀ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਕੁਮਾਰੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਦੁੱਖ ਅਤੇ ਗਰੀਬੀ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 3 ਸਾਲ ਦੀ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਤ੍ਰਿਮੂਰਤੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤ੍ਰਿਮੂਰਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਦੌਲਤ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਭਲਾਈ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। 4 ਸਾਲ ਦੀ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਕਲਿਆਣੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।

5 ਸਾਲ ਦੀ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਰੋਹਿਣੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ 6 ਸਾਲ ਦੀ ਕੁੜੀ ਕਾਲਿਕਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਰਾਜਯੋਗ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। 7 ਸਾਲ ਦੀ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਚੰਡਿਕਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। 8 ਸਾਲ ਦੀ ਕੁੜੀ ਸ਼ੰਭਵੀ ਹੈ, ਉਸਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। 9 ਸਾਲ ਦੀ ਬੱਚੀ ਦੁਰਗਾ ਨੂੰ ਦੁਰਗਾ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ‘ਤੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੰਭਵ ਕੰਮ ਪੂਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। 10 ਸਾਲ ਦੀ ਕੁੜੀ ਦਾ ਨਾਮ ਸੁਭੱਦਰਾ ਹੈ। ਸੁਭੱਦਰਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ, ਇੱਛਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਲ ਭਰ ਵਿੱਚ, ਚਾਰ ਨਵਰਾਤ੍ਰੇ ਮਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਨਵਰਾਤਰੀ ਸ਼ਾਰਦੀਆ ਹੋਵੇਗੀ, ਜੋ ਕਿ ਪ੍ਰਤੀਪਦਾ ਤੋਂ ਅਸ਼ਵਿਨ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਨੌਮੀ ਤਿਥੀ ਤੱਕ ਮਨਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਨੌਂ ਅਵਤਾਰਾਂ – ਨਵਦੁਰਗਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਕਲਸ਼ ਸਥਾਪਨਾ ਦੀਆਂ ਸਹੀ ਤਰੀਕਾਂ ਅਤੇ ਸਹੀ ਮਹੂਰਤ ਜਾਣਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਕਲਸ਼ ਸਥਾਪਨਾ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਲਸ਼ ਸਥਾਪਨਾ ਸਿਰਫ ਸ਼ੁਭ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਦੇਵੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੇ ਨਿਵਾਸ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਉਪਰੋਕਤ ਵੇਰਵਿਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗੇਗਾ ਕਿ ਚੈਤ ਨਵਰਾਤਰੀ 30 ਮਾਰਚ – 6 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025 – ਸ਼ੇਰ ਹਾਥੀਆਂ ‘ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਆਉਣਗੇ। ਹਾਥੀਆਂ ‘ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਆਓ – ਸ਼ੇਰ, ਮਾਂ ਜਯੋਥਾਵਨਲੀ। ਚੈਤਰਾ ਨਵਰਾਤਰੀ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਦਾ ਹਰ ਰੂਪ ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਰੀ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਉਦਾਹਰਣ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।

-ਕੰਪਾਈਲਰ ਲੇਖਕ – ਕਾਰ ਮਾਹਿਰ ਕਾਲਮਨਵੀਸ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲੇਖਕ ਚਿੰਤਕ ਕਵੀ ਸੰਗੀਤ ਮਾਧਿਅਮ ਸੀਏ(ਏ.ਟੀ.ਸੀ) ਐਡਵੋਕੇਟ ਕਿਸ਼ਨ ਸੰਮੁਖਦਾਸ ਭਵਨਾਨੀ ਗੋਂਡੀਆ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ 9284141425